فستیوال چویموس Choimus یک جشن زمستانی سالانه است که توسط مردم کیلاش در چیترال یکی از مناطق کوهستانی ایالت خیبر پختونخوا از ۱۵الی22 دسامبر برگزار می شود. این جشن پرجنب و جوش ملی مذهبی دارای رقص های سنتی، غذاها و سرودهای مذهبی است که به روح "بالومین"یکی از خدایان آنان اختصاص دارد. مردم کیلاش در این فستیوال، با ریتم ضربات طبل اطراف آتش می رقصند و شراب میخورند. زنان با پوشیدن لباس‌های مشکی سنتی و سرپوش‌های گلدوزی شده شده رنگی در جشن‌ شرکت می کنند. این جشن با جمع شدن بزرگان قبیله بر فراز تپه ها برای تماشای طلوع خورشید نیمه دسامبر و سپس با قربانی بز برای الهه "جستک" در معبد "جستارخان" و پاشیدن خون در اطراف معبد به اوج خود می رسد. سازمان یونسکو فرهنگ کیلاش را در نوامبر 2018 به عنوان «میراث فرهنگی ناملموس» ثبت کرد. این تصمیم در سیزدهمین نشست کمیته بین دولتی یونسکو که در کشور موریس برگزار گردید، اعلام شد. دره کیلاش که در قلب منطقه چیترال در ایالت خیبر پختونخوا واقع شده است، به عنوان محل زندگی «پوشندگان لباس سیاه» معروف است. این منطقه به خاطر فستیوال های منحصر به فرد خود در سطح جهانی شناخته می شود. مردم کیلاش که در حدود 4 تا 5 هزار نفر در دره‌های منزوی به نام "بومبورت"، "رامبور" و "بیریر" زندگی می‌کنند، به دلیل فرهنگ غنی، سنت‌های متمایز، آداب مذهبی و جشنواره‌های پر جنب و جوششان متمایز هستند. این دره‌ها چون توسط مناظر سرسبز و مزارع میوه احاطه شده‌اند، زیبایی آرام و تنوع فرهنگی قابل توجهی را ارائه می‌دهند و آنها را به مقصدی ایده‌آل برای کسانی تبدیل می‌کند که به دنبال ترکیبی از شگفتی‌های طبیعی و میراث فرهنگی انسانی هستند. طبق یکی از روایت های تاریخی، اجداد کیلاش، از ولایت نورستان افغانستان یا محلی دیگر در جنوب نورستان به دره چترال مهاجرت کردند. روایت دیگری ادعا می کند که نسب آنان از پادشاهی یونانی-باختری و هندو-یونانی است که پس از لشکرکشی اسکندر مقدونی، به آن منطقه ظهور کرد.

در حالی که اقلیتی از کیلاش ها به اسلام گرویده اند، سایر مردم کیلاش در درجه اول پیروان مذهب سنتی کیلاشی هستند که نوعی آنیمیسم است و معتقدند همه اشیا، مکان ها و موجودات دارای جوهره معنوی مشخصی هستند. آنیمیسم باورهایی را در بر می گیرد که طبق آنها همه پدیده های مادی دارای عاملیت هستند که هیچ تمایز طبقه بندی شده ای بین دنیای معنوی و فیزیکی وجود ندارد و اینکه روح یا احساس نه تنها در انسان ها بلکه در سایر حیوانات، گیاهان، سنگ ها و پدیده های جغرافیایی دیگر مانند کوه ها، رودخانه ها و موجودات محیط زیست طبیعی نیز وجود دارد. در باور عمومی مردم پاکستان، ساکنان چترال، کافر تلقی می شوند.

 لینک منابع:

https://travelpakistani.com/blogs/kalash-festivals-2024-25/126

https://hunzaguidespakistan.com/tours/chilam-joshi-festival-kalash/